چگونه میتوان از دچار شدن به سنگ کلیه پیشگیری نمود؟

راه کارهایی برای پیشگیری از سنگ کلیه

مطمئنا شما با سنگ کلیه و مشکلاتی که دچار شدن به سنگ کلیه برای افراد ایجاد مینماید آشنایی دارید و میدانید که دفع کردن سنگ کلیه تا چه حد سخت و دشوار میباشد. از این رو بهتر است به جای آنکه پس از دچار شدن به سنگ کلیه به فکر راهی برای درمان آن باشیم، بهتر است که از بروز سنگ کلیه پیشگیری نماییم.

شما میتوانید با نوشیدن مقادیر کافی آب، خوردن غذای مناسب و استفاده از داروهایی که برای این منظور ایجاد شده اند، از دچار شدن به سنگ کلیه پیشگیری نمایید. بکار گیری این روشها میتواند موجب شود که شما هیچ گاه در تمام طول زندگی خود با مشکل سنگ کلیه مواجه نشوید. پیشگیری از سنگ کلیه بسیار ساده تر از چیزی است که تصور مینمایید.

چه کسانی بیشتر در معرض دچار شدن به سنگ کلیه قرار دارند؟

سنگ کلیه یک واژه کلی و جامع است که انواع مختلفی از رسوبات کوچک و بزرگ از جنسها و اشکال مختلف را شامل میشود. از آنجایی که جنس سنگها و رسوباتی که در کلیه ایجاد میشوند متفاوت میباشد، دلایل ایجاد آنها و خوراکیهایی که موجب می شود این سنگها در کلیه ایجاد گردند، متفاوت میباشد. برخی از سنگهای ایجاد شده در کلیه در اثر عفونتهای کلیوی ایجاد میشوند و برخی دیگر در اثر وجود مقادیر بیش از حد یک ماده معدنی در خوراکیهای مصرفی یک فرد به وجود می آیند.

عوامل ژنتیکی و وراثتی نیز در ایجاد سنگهای کلیه نقش بسیار اساسی بازی میکنند. آمارها نشان میدهد که بیش از 40% کسانی که به سنگ کلیه دچار میگردند، سابقه خانوادگی دچار شدن به سنگ کلیه در بستگان نزدیک آنها وجود دارد. برای مثال ممکن است در یک خانواده مشکل مشترکی وجود داشته باشد که موجب شود بدن آنها مقادیر زیادی کلسیم دفع نماید و یا مقادیر زیادی اسید سیتریک دفع نماید و این مساله موجب شود که این افراد به سنگ کلیه دچار گردند.

اصلی ترین عواملی که موجب می شود افراد به سنگ کلیه دچار گردند شامل موارد زیر میباشد:

• چاقی: افرادی که به اضافه وزن یا چاقی دچار هستند بیشتر در معرض دچار شدن به سنگ کلیه قرار دارند، علاوه بر این احتمال بروز سنگ کلیه در افرادی که به دیابت دچار هستند نیز بیشتر از دیگر افراد میباشد.
• نقرس: نقرس زمانی ایجاد میشود که مقادیر یوریک اسید در بدن افراد افزایش مییابد، این مساله موجب میشود که کریستالهایی از جنس یوریک اسید در مفاصل افراد ایجاد شود و حرکت کردن مفاصل را با مشکل مواجه نماید. یوریک اسید علاوه بر مفاصل در کلیه ها نیز رسوب میکند و موجب بروز سنگ کلیه در افراد میگردد.
• جراحیهای مربوط به دستگاه گوارش: افرادی که جراحیهای مربوط به دستگاه گوارش مثل جراحی بای پس معده و یا جراحیهای مختلف روده انجام داده اند، بیش از دیگر افراد در معرض دچار شدن به سنگ کلیه قرار دارند.
• انواع خاصی از بیماریهای کلیوی: یکی از انواع بیماریهای کلیوی که میتواند موجب شود احتمال بروز سنگ کلیه در افراد افزایش یابد، بیماری کلیه ی پلی کیستیک میباشد که در اثر آن در کلیه فرد کیستهای خوشه ای و انبوهی ایجاد میگردد. علاوه بر این بیماری کلیه ی اسفنجی مدولار و بسیاری دیگر از بیماریهای کلیوی نیز احتمال دچار شدن فرد به سنگ کلیه را به شدت افزایش میدهند.

با وجود آنکه سنگ کلیه در تمامی افراد تمامی گروه های سنی ممکن است ایجاد شود، احتما بروز آن در مردان میان سال بسیار بیشتر از دیگر افراد میباشد.

مسائلی که موجب تحریک ایجاد سنگ کلیه میشوند

حتی اگر شما از وضعیت سلامت خوبی برخوردار باشید، رژیم غذایی شما میتواند موجب شود که شما به سنگ کلیه دچار گردید. یکی از دلایل عمده ای که موجب می شود افراد به سنگ کلیه دچار شوند، نخوردن مقادیر کافی آب میباشد. نخوردن آب کافی موجب می شود که تعداد دفعات ادرار کردن فرد در طول روز کاهش یابد و این امر محیط مناسب تری برای رشد سنگ در کلیه ها فراهم مینماید.

دیگر نکاتی که برای پیشگیری از سنگ کلیه باید بدانید و آنها را رعایت کنید:

• مصرف نوشابه: این نوشیدنیها حاوی مقادیر بسیار زیادی فراکتوز و فسفات میباشند، که این مساله میتواند موجب شود که احتمال دچار شدن فرد به سنگ کلیه افزایش یابد.
• اکسالات: این ماده ارگانیک در بسیاری از غذاها موجود میباشد که بسیاری از آنها غذاهای بسیار مفیدی هستند، برای مثال اسفناج و سیب زمینی شیرین از جمله منابع غنی اکسالات به شما می آیند. اما این ماده به آسانی به انواع خاصی از مواد معدنی مثل کلسیم میچسبد و موجب می شود که افراد به سنگ کلیه دچار شوند.
• نمک (سدیم): زمانی که افراد مقادیر زیادی نمک مصرف مینمایند، در واقع مقادیر بسیار زیادی از ماده معدنی سدیم را نیز دریافت نموده اند و این به معنی دفع مقدار بیشتری کلسیم و وجود مقادیر بیشتری کلسیم در ادرار افراد میباشد. این مساله احتمال دچار شدن افراد به سنگ کلیه را افزایش میدهد. خوردن غذاها و خوراکیهای غنی از کلسیم برای بدن بسیار مفید است به شرط آنکه مقادیر زیادی نمک یا سدیم همراه آن مصرف نشود و کلسیم موجود در غذا جذب بدن گردد.
• پروتئینهای حیوانی: خوردن مقادیر زیادی گوشت قرمز، تخم مرغ، گوشت مرغ و ماهی موجب تجمع کلسیم و یوریک اسید در بدن افراد میگردد و میتواند موجب شود که فرد دچار سنگ کلیه گردد.

سابقه دچار شدن به سنگ کلیه: اگر فردی در گذشته به سنگ کلیه دچار شده باشد احتمال دچار شدن مجدد وی به سنگ کلیه بسیار زیاد میباشد. مگر آنکه این افراد سعی کنند با رعایت نکات مربوط به پیشگیری از سنگ کلیه، شانس دچار شدن به این مشکل را در خود کاهش دهند.

راه کارهایی برای پیشگیری

رعایت اصول و نکات مربوط به رژیم غذایی (این اصول تا حدودی برای افراد مختلف متفاوت میباشد) و مصرف داروهایی که پزشک برای پیشگیری از این بیماری برای فرد تجویز مینماید میتواند در کاهش احتمال دچار شدن فرد به سنگ کلیه بسیار تاثیر گذار باشد. از دیگر مسائلی که میتواند از بروز سنگ کلیه در افراد پیشگیری نماید میتوان موارد زیر را نام برد:

نوشیدن مقادیر کافی آب و دیگر مایعات: شما باید سعی کنید بدن خود را هیدراته نگاه دارید به خصوص زمانی که ورزش میکنید.

توجه به محتویات خوراکی های آماده و بسته بندی: شما باید پیش از خوردن خوراکی های آماده و بسته بندی شده برچسب روی آن را مطالعه کنید و محتویات آن را بررسی نمایید. مصرف نکردن و یا کاهش مصرف خوراکیهایی که حاوی سدیم کلراید، مونوسدیم گلوتامات و سدیم نیترات میباشند میتواند در پیشگیری از ایجاد سنگ در کلیهها موثر باشد.

• مصرف مرکبات: لیمو، پرتقال، گریپ فوروت و دیگر انواع مرکبات حاوی اسید سیتریک میباشند که این اسید از دچار شدن فرد به سنگ کلیه جلوگیری مینماید.
• انتخاب غذاهای مناسب: خوردن مقادیر زیادی اسفناج و آجیلهای مختلف در حالت کلی برای بدن مفید میباشد اما کسانی که سابقه دچار شدن به سنگهای کلیه از جنس کلسیم اکسالات دارند (این نوع سنگها از رایج ترین انواع سنگهای کلیه میباشند) ممکن است پزشک به آنها توصیه نماید که از خوردن غذاهای حاوی مقادیر زیادی اکسالات بپرهیزند. برای مثال موارد زیر از جمله خوراکیهایی هستند که حاوی مقادیر زیادی اکسالات میباشند:
• آجیلها مثل بادام، پسته و بادام زمینی
• سویا و مشتقات آن همچون شیر سویا
• جو دو سر و سبوس جو دو سر
• لوبیای قرمز و هر یک از انواع حبوبات شبیه به کلیه که دارای رنگ قرمز میباشند
• اسفناج، کلم، سیب زمینی، چغندر

در زیر لیستی از خوراکیهایی که مقادیر اکسالات موجود در آنها کمتر میباشد ذکر شده است. البته باید به خاطر داشته باشید که خوردن مقادیر زیادی لبنیات و پروتئینهای گیاهی میتواند احتمال دچار شدن به دیگر انواع سنگ کلیه که کمتر رایج میباشند را در شما افزایش دهد:

• انگور، خربزه و طالبی، موز
• خیار، گل کلم، نخود سبز
• شیر، پنیر و کره
• گوشت قرمز و گوشت مرغ