در مورد اختلالات استخوانی ناشی از روماتیسم مفصلی چه می دانید؟

روماتوئید آرتریت یا روماتیسم مفصلی معمولا آسیب های جدی به دست و پا وارد می نماید. در نتیجه ی این بیماری معمولا مفاصل شکل خود را از دست می دهند و انگشتان دست و پا از حالت طبیعی خود خارج می شوند. امروزه به دلیل تشخیص های زودهنگام و همچنین روش های درمانی مدرن، این ناهنجاری ها شیوع کمتری دارد و از شدت آنها نیز کاسته شده است.

بیماری روماتیسم مفصلی یکی از علت های بسیار متنوع تغییر شکل مفاصل می باشد. برای مثال، ابتلا به استئوآرتریت می تواند منجر به کشیدگی بیش از حد انگشتان شده و شکل طبیعی استخوان این ناحیه را تغییر دهد. همچنین پوشیدن کفش های تنگ می تواند تغییر شکل هایی را در استخوان انگشتان پا ایجاد نماید. اما با همه اینها اگر به روماتیسم مفصلی مبتلا هستید و مفاصل شما در حال تغییر شکل هستند، به این معنی است که بیماری روماتیسم مفصلی از کنترل شما خارج شده و در حال وخیم شدن می باشد.

اما در این میان خبر خوب این است که داروهای روماتیسم مفصلی می توانند از آسیب های ناشی از این بیماری جلوگیری نمایند و روند پیشرفت آن را کندتر نموده و یا آن را به طور کامل متوقف نمایند. علاوه بر اینها در حال حاضر راه حل های بسیاری برای کاهش درد های روماتیسمی و همچنین بهبود حرکتی مفاصل ارائه شده است که می تواند برای بیمارانی که دچار تغییر شکل مفصلی شده اند بسیار کمک کننده باشد.

چگونه روماتیسم مفصلی موجب تغییر شکل در مفاصل می شود؟

زمانی که به روماتیسم مفصلی مبتلا می شوید، سیستم ایمنی بدن شما به مفاصل حمله می کند:

سلول های ایمنی در داخل لایه ی درونی مفصل جمع می شوند.

این سلول ها یک بافت غیر طبیعی را تشکیل می دهند.

این بافت شروع به ترشح مواد شیمیایی می نماید که این مواد تورم و التهاب بوجود می آورد.

التهاب در مفاصل منجر به از بین رفتن بافت استخوانی و غضروفی می شود. همچنین تورم در مفاصل منجر به کشیدگی در رباط های نگهدارنده ی مفاصل می شود و سفتی و استقامت مفاصل را از بین می برد. تمامی این آسیب ها در نهایت موجب می شوند که مفاصل پایداری خود را از دست بدهند و استخوان ها از محل هایی که باید در آنها قرار بگیرند خارج می شوند.

اگر میزان پروتئین واکنشی C (CRP) و فاکتور روماتیسم (RF) در خون شما از حد نرمال فراتر بروند، احتمال تغییر شکل مفصلی در عضوهای شما افزایش می یابد. بهتر است برای اطلاع از میزان خطر این عوامل و همچنین روش های مقابله با این آسیب ها با پزشکتان مشورت کنید.

انواع ناهنجاری های مفصلی

در اوایل دوره ی ابتلا به روماتیسم مفصلی، این بیماری مفاصل کوچک دست و پا را درگیر می نماید. روماتیسم می تواند تغییر شکل های بسیار متنوعی را در مفاصل بوجود آورد که در ادامه به آنها اشاره کرده ایم :

رانده شدن انگشتان به یک طرف (Ulnar drift). در این آسیب انگشتان همگی به سمت مخالف انگشت شصت خم می شوند.

بی نظمی در مفاصل (Boutonnière deformity). در این عارضه مفصل میانی انگشت به سمت پایی خم می شوند(به سمت کف دست) و مفصل بالایی در جهتی خلاف مفصل میانی خم می گردد.

تغییر شکل Swan-neck . در این آسیب مفصل ابتدایی و انتهایی انگشت به سمت پایین خم می شوند در حالی که مفصل میانی به صورت مستقیم باقی می ماند.

خم شدن بیش از حد انگشت شصت (Hitchhiker’s thumb): این عارضه با نام تغییر Z شکل نیز شناخته می شود. در این عارضه بند انتهایی انگشت شصت به اندازه ای خم می شود که می توان کف دست را با آن لمس نمود. همچنین بند انتهایی در جهت مخالف نیز بیش از حد معمول می چرخد.

بونیون (Bunion) . در این عارضه مفصل موجود در محل اتصال انگشت شصت پا بزرگتر می شود و از محل خود بیرون می زند. این تغییر باعث می شود که انگشت شصت به انگشت کناری خود فشار وارد کرده و آن را مجبور می کند که به انگشتان بعدی فشار بیاورد.

جمع شدن انگشتان (Claw toe). این عارضه به انواع مختلفی تقسیم می شود:

انگشتان پا نسبت به کف پا به سمت بالا خم می شوند
انگشتان پا از مفصل میانی به سمت کف پا خم می شوند
انگشتان پا از مفصل انتهایی به سمت کف پا خم می شوند

آیا استفاده از دارو می تواند برای روماتیسم مفصلی مفید باشد؟

پاسخ مثبت است. در شروع دوره ی درمانی، پزشک ممکن است موارد زیر را به شما توصیه نماید :

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)

کورتیکواستروئیدها (Corticosteroids)

داروهای ضد روماتیسم اصلاح کننده بیماری (DMARDs)

دو داروی اول می توانند درد های ناشی از روماتیسم و همچنین التهاب مفاصل را کاهش دهند. فقط داروهای داروهای ضد روماتیسم اصلاح کننده بیماری (DMARDs) می توانند از پیشرفت بیماری جلوگیری نمایند و آسیب های مفصلی را برطرف کنند. به همین دلیل است که به محض اینکه پزشک بیماری شما را تشخیص می دهد، درمان را با این داروها آغاز می نماید. در بسیاری از موارد، این داروها می توانند از تغییر شکل مفصل جلوگیری کنند.

آیا برای درمان تغییر شکل های مفصلی به جراحی نیاز است؟

تا زمانی که تغییر شکل مفصل تاثیر بزرگی بر زندگی شما نگذارد، نیازی به جراحی نیست. پزشکان معمولا برای درمان انگشتان آسیب دیده، از تمرینات خاص و آتل های مخصوص استفاده می کنند.

حمام پارافین گرم می تواند در تسکین درد های روماتیسمی بسیار موثر باشد. پزشک همچنین ممکن است به شما توصیه کند که با الگوی خاصی از دستتان استفاده کنید و یا آن را حرکت دهید تا دردتان کمتر شود و آسیب مفصلی نیز کاهش یابد.

اگر به تازگی به بیماری claw toe مبتلا شده اید، بانداژ و آتل می تواند در مستقیم نگاه داشتن انگشتان شما موثر باشد. (قبل از آزمایش هر کدام از متدهای درمانی بهتر است در این مورد با پزشکتان مشورت نمایید).

اگر مدت زمان زیادی به claw toe مبتلا بوده اید، ممکن است استفاده از آتل دیگر مفید نباشد. نکات زیر به شما کمک می کند که با وجود این عارضه راحت تر راه بروید :

در کفشتان از یک کفی طبی استفاده کنید که فشار کمتری به انتهای پا وارد شود
از کفش هایی استفاده کنید که فضای بیشتری برای شصت پا در آن وجود دارد.

در صورت نیاز از یک کفاش بخواهید که کفش را برای شما طوری تغییر دهد که شصتتان در آن راحت تر باشد.

علاوه بر این پوشیدن کفش راحت می تواند به بیماران مبتلا به بونیون کمک کند که راحت تر پیاده روی کنند.

جراحی دست و پا

اگر به تغییر شکل های شدید مفصلی دچار شده اید، و همچنین در محل مفاصل آسیب دیده احساس درد دارید، ممکن است جراحی گزینه ی درمان شما باشد. جراحی روماتیسم مفصلی را درمان نمی کند اما می تواند تغییر شکل ایجاد شده را بهبود دهد، موجب تسکین درد های ناشی از آن شود و کمک کند که مفصل ها عملکرد بهتری داشته باشند. در ادامه به برخی از انواع جراحی های مفصلی اشاره شده است :

Synovectomy – در این جراحی لایه ای از مفصل به نام synovium برداشته می شود
جایگزینی مفصل – در این جراحی مفصل به طور کلی تعویض می گردد
همجوشی مفصل (در این جراحی مفصل و استخوان ها به یکدیگر جوش داده می شوند)
جراحی بونیون – در این جراحی مفصل محل اتصال انگشت شصت اصلاح می شود

کلید واژه ها :

انواع ناهنجاری های مفصلی – جراحی مفصل – درمان رماتیسم مفصلی – انواع بیماری های مفصلی – ناهنجاری مفصلی – بیماری مفصلی – درمان درد مفصلی – جایگزینی مفصل – داروهای رماتیسم –